انتقاد یک بازیگر از فرهنگ لمپنیزم کت و شلوار پوش
به گزارش مجله گیلاسفا، بازیگر فیلم یلدا معتقد است: متاسفانه ما در جامعه تحمل شنیدن یک نقد، یک حرف مخالف یا حتی یک حرف متفاوت با نظر خود را نداریم؛ یعنی یک فرهنگ لمپنیزم داریم که روی آن کت و شلوار پوشیده ایم و این نشان می دهد که هنوز در خیلی چیزها، خیلی عقب هستیم.
به گزارش خبرنگاران، بابک کریمی این روزها فیلم یلدا به کارگردانی مسعود بخشی را روی پرده سینماها دارد. او که آخرین فیلمش در سینما هجوم شهرام مکری بود، پیش از تعطیلی سینما و تئاتر در اسفند سال 98 با شیوع کرونا ویروس، اولین نمایش خود را در مقام کارگردان در کارگاه نمایش تئاتر شهر روی صحنه برده بود. این نمایش که فقط چند روز اجرا شد با استقبال خوب مخاطبان همراه بود، اما حالا پس از چهار ماه تعطیلی، امکان اجرای دوباره آن وجود ندارد.
اکران یلدا و پرسش برای اجرا شدن دوباره نمایش الویرا 2020 بهانه ای برای گفت وگوی خبرنگاران شد که آن را می خوانید.
دوست داشتم الویرا 2020 دوباره اجرا گردد، اما...
کریمی در ابتدا در پاسخ به اینکه آیا قصد دارد با بازگشایی سالن های تئاتری نمایش خود را دوباره روی صحنه ببرد؟ گفت: خیلی دوست داشتم اجرای این نمایش ادامه پیدا کند منتها این تعطیلی آنقدر طولانی شد که بخشی از گروه در پروژه های دیگری مشغول شدند، خود من هم یک قرارداد فیلم سینمایی بستم و الان از نظر تشکیلاتی برای اجرا مشکل داریم. ضمن اینکه آن سالنی که در تئاتر شهر اجرا می کردیم به دلیل کوچک بودن فعلا تعطیل است و مجوز اجرا ندارد، اما اگر برای جای دیگری هم هماهنگ کنیم باز دغدغه حضور تماشاگر را در این شرایط نمی توان کنار گذاشت.
او اضافه نمود: خود من به عنوان مخاطب فکر می کنم اگر عزیزترین دوستم از من دعوت کند تا تئاترش را تماشا کنم، برایم سخت است که در سالنی حضور پیدا کنم چون متاسفانه خیلی از افراد توصیه ها و مسائل بهداشتیِ این روزها را رعایت نمی کنند. هر گوشه ای از شهر را می بینیم که مردم زیادی در تردد هستند، اما یک ماسک ساده نمی زنند و بهانه می آورند که خسته و کلافه می شوند. برای من این سوال است که اگر کسی به خودش فکر نمی کند، آیا به خانواده اش هم فکر نمی کند؟ متاسفانه این توهم بین مردم ایجاد شده که قضیه کرونا تمام شده اما واقعیت این است که اینطور نبوده و نیست.
نگرانی آدم ها از برچسب کرونایی شدن
وی با اشاره به تجربه ای شخصی از بعضی اطرافیان ادامه داد: علاوه براین غفلت و بی توجهی، یک نکته خیلی مهم درباره کسانی است که به کرونا مبتلا می شوند ولی دوست ندارند کسی بداند یا به نحوی پنهان می کنند. این هم برای خودش داستانی شده که آدم های مبتلا نگران واکنش و برخورد دیگران هستند و اینکه برچسب کرونا بخورند برای خیلیها ترس ایجاد می کند، در حالی که به هر حال کرونا یک بیماری است و اگرچه بیماری خطرناکی است اما ممکن است خیلی ها از انفولانزای زمستانی هم که برایمان عادی شده، بمیرند.
کریمی گفت: متاسفانه ما بلد نیستیم با بحران، منطقی برخورد کنیم، مدام نگران این هستیم که آبرویمان نرود یا پشت سرمان حرفی زده نگردد، به همین دلیل من اطمینان ندارم در یک سالن نمایشی حضور پیدا کنم و نمی توانم این مسئولیت را قبول کنم که یک سری افراد را هر روز درگیر کنم، بویژه آنکه به رعایت موارد بهداشتی در سالن ها هم اطمینانی ندارم. البته ترس من از سالن نیست بلکه از مسئولیت اجتماعی است که نداریم. اینجا مملکتی است که خانه هر کسی بروید، اصلا فرقی نمی کند طرف میلیاردر باشد یا فقیر، وقتی وارد خانه اش می شوید کفش خود را در می آورد، دستانش را می شوید و خانه و حیاط تمیز است، اما همان آدم، چه پولدار چه فقیر، وقتی یک خوراکی کوچک در خیابان می خورد یا سیگار می کشد آشغال خوراکی و ته سیگارش را در خیابان می اندازد یا وقتی به پارک و طبیعت می رود زباله های خود را رها می کند و بر می گردد. این ها همان آدم ها هستند ولی برای اموال عمومی و اجتماع احترامی قائل نیستند. فقط به خودشان احترام می گذارند بنابراین با وجود آنکه خیلی دوست دارم نمایشم را دوباره روی صحنه ببرم مخصوصا بخاطر نقدهای خوبی که برایش گرفتیم، حتی حاضرم در خانه مخاطبانم اجرا بروم ولی از اینکه همه آن ها با همه این توضیحاتی که دادم، به سالن بیایند ترس دارم چون نگران عواقبش هستم.
هنر و تجربه جای درستی برای اکران یلدا است
او در ادامه این گفت وگو درباره فیلم یلدا که چند حضور خوب خارجی هم در جشنواره ها داشته و الان در گروه هنر و تجربه اکران شده است، اعلام نمود: فکر می کنم هنر و تجربه جای درستی برای این فیلم باشد چون به نظرم هنر و تجربه جای فیلم هایی است که درباره آن ها می توان بحث کرد، یک جرقه یا تفکری را می تواند در ذهن انسان به کار بیندازد. سالن های بزرگ سینمایی مثل استادیوم هستند که مردم بیشتر برای هیجان های لحظه ای به آنجا می فرایند و معمولا وقتی فیلم تمام می گردد، انگار کلا تمام شده و کمتر در ذهن باقی می ماند.
بازیگر فیلم های خانه دختر، جدایی نادر از سیمین و فروشنده که اخیرا چند فیلم در ایران و ایتالیا بازی کرده اما هنوز اکران نشده اند، به فیلم هجوم که آخرین اثرش روی پرده سینماها تا قبل از یلدا بود اشاره کرد و گفت: به نظرم هجوم با پخش در شبکه نمایش خانگی تازه الان راستا دیده شدن خود را پیدا کرده، چون اکرانش خیلی زود متوقف شد. می دانم که در روزهای قرنطینه خیلی ها آن را حتی برای چندمین بار دیدند و تماس های زیادی بابت آن داشتم. مخاطبان این فیلم هم مثل بیشتر فیلم های مُکری صفر و صدی هستند بنابراین یا بعضی ها خیلی دوست دارند و در لابیرنت ذهنی آن گیر می کنند و نمی توانند بیرون بیایند یا اینکه اصلا نمی توانند وارد آن شوند.
بابک کریمی که معمولا نقش های خود را با حساسیت انتخاب می کند درباره یلدا و تاثیرش در بازتاب اتفاق های اجتماعی بویژه با توجه به این نکته که فیلم هنگام نمایش در جشنواره فجر واکنش های چندان مثبتی نداشت و بعضی آن را بخاطر شباهت با یک برنامه تلویزیونی جذاب نمی دانستند در حالی که در جشنواره های خارجی بازخوردهای مثبتی داشت، گفت: اصولا معتقدم شما به عنوان یک روزنامه نگار وقتی پیشرفت می کنید که جرات و جسارت داشته باشید تا ضعف های خود را در حرفه تان ببینید، درباره آن حرف بزنید، مشورت کنید و جلو بروید. بهترین تیم ورزشی هم وقتی پیشرفت می کند که بتواند و جسارت داشته باشد ضعف های خود را بفهمد و بپذیرد؛ همینطور یک جامعه زمانی پیشرفت می کند که این جسارت را داشته باشد تا بتواند ضعف های خود را نگاه کند، درباره آن حرف بزند، بفهمد که احتمالاً درگیر چیست و خود را برتر نداند. اگر جوامعی مثل جوامع آمریکایی و اروپایی در این مسائل پیشرفت می کنند به این دلیل است که درباره آن ها صحبت می کنند، گرچه آنجا هم مقاومت زیاد است ولی به هر حال باید مقاومت شکسته گردد تا بتوانیم خودمان را در آینه ببینیم. وقتی یک نویسنده یک دغدغه اجتماعی دارد و نسبت به آن چیزی را می نویسد یا بازیگری آن را بازی می کند، بخاطر این است که به عنوان شهفرایند دغدغه هایی دارند و ما آنچه را در کار می پذیریم گاهی وقت ها دغدغه خود ماست. یک فیلم نمی تواند چیزی را عوض کند اما می تواند تلنگر بزند.
پدر رومینا نتیجه یک طرز فکر است
وی ادامه داد: ما (در سینما) نه قدرت سیاسی داریم و نه قدرتی دیگر که بخواهیم مردم را به کاری وادار کنیم، ولی می توانیم از این طریق دیگران را به فکر کردن وادار کنیم. می توانیم سنگی در یک باتلاق بیاندازیم تا موج ایجاد گردد. ممکن است بگویند فیلم خوب درنیامده ولی این ارزش را داشت و دارد که درباره یک موضوع صحبت کنیم. چند وقت قبل که درباره رابطه رومینا و داستان فیلم خانه پدری بحث می شد خیلی ها آمدند و گفتند این فیلم برای آن خانواده ساخته نشده یا اگر پدر رومینا فیلم را می دید عوض نمی شد. این ها اصلا مهم نیست. آن پدر نتیجه یک طرز فکر است، نتیجه طرز فکری که در خانواده است، طرز فکری که در دروهمسایه و نگاه های مردم است که تو را با خود می برد، یک داس هم به دستت می دهد تا آن کار را انجام دهی. پس بالاخره باید از یک جا شروع کنیم. هرکس باید مسئولیت خود را بپذیرد. کار ما سینماست. سعی می کنیم از طریق سینما یک تلنگری بزنیم تا به یک ماجرا کمی فکر کنیم که چه می کنیم. قضیه قصاص هم که در یلدا مطرح شد، همین است. اگر قرار بر انتقام باشد فقط خون روی خون می آید، عزیز ِ آدم که بر نمی گردد. باید ببینیم چه اتفاقی افتاد. هیچ آدمی در دنیا موقعی که بچه است وقتی از او می پرسند، بزرگ شدی می خواهی چه کاره شوی؟ نمی گوید می خواهم قاتل شوم. همه می خواهند دکتر و مهندس و فوتبالیست و خلبان شوند. پس باید از خودمان بپرسیم چه می گردد آدمی که رویاهایش چیز دیگری بوده یک روز مرتکب قتل می گردد. ما ریشه این را باید بفهمیم وگرنه همین طور این اتفاقات تکرار می شوند. درست است که قانون، مجازات قصاص را برای جرم هایی گذاشته اما این قانونِ مجازات است که صورت مسئله را حل می کند. باید ببینیم ریشه از کجاست تا پیش گیری کنیم. پیشگیری هم همین است که طرز فکر عوض گردد و برای تغییر طرز فکر باید بحث کنیم و بینش خود را نسبت به یکسری مسائل عوض کنیم تا به بلوغ برسیم.
بابک کریمی در انتها گفت: جامعه ما از نظر صنعتی، امکانات پیشرفته ای دارد ولی به بلوغ فکری نرسیده ایم. مثلا خود من که در اینستاگرام صفحه دارم خیلی وقت ها نظرهای مردم برایم جالب است و آن ها را حتماً می خوانم. به محض این که یک نقد کوچک نسبت به کسی مطرح می گردد فوری کار به فحش و فحش کاری می رسد، یعنی یک فرهنگ لمپنیزم داریم که روی آن کت و شلوار پوشیده ایم. مسئله این است که در خیلی چیزها، خیلی عقب هستیم و بینش مان هنوز قبیله ای و ابتدایی است. اصلاً تحمل شنیدن یک نقد را نداریم، تحمل طرز فکر مخالف را نداریم ،نه مخالف بلکه حتی متفاوت. وظیفه ما این بود که فیلم یلداـ ساخته گردد تا درباره بعضی مسائل صحبت کنیم، همانطور که باید خانه دختر ساخته می شد، همانطور که باید هیس دخترها فریاد نمیزنند ساخته می شد. من گاهی خیلی شاکی می شوم از اینکه این فیلم ها را نقد سینمایی می کنند چرا که به نظرم در مملکت ما یکسری مسائل تابو هستند و راحت نمی توان آن ها را به زبان آورد، پس وقتی درباره شان فیلم ساخته می گردد باید کلاهمان را هوا بیندازیم که سینما توانسته چنین کاری کند تا مردم درباره آن موضوع حرف بزنند.
منبع: خبرگزاری ایسنا