لجبازی در آموزشگاه نوبل! - مجله گیلاسفا

این مترجم در گفت وگو با خبرنگاران، در پی اعلام نام عبدالرزاق گورنا به اسم برنده جایزه نوبل ادبیات 2021 به وسیله آموزشگاه سوئدی این جایزه درخصوص این که چرا خیلی وقت ها از انتخاب آموزشگاه نوبل غافلگیر می شویم و این که آیا این غافلگیری را باید ناشی از شرایط بازار ترجمه ایران دانست یا نحوه انتخاب آموزشگاه سوئدی، اظهار کرد: به هیچ اسم مشکل از بازار ترجمه ایران نیست، بلکه از انتخاب های خیلی غافلگیرنماینده و بی منطق نوبل است، چون پارسال هم وقتی با لوییز گلیک مصاحبه کردند، مصاحبه نماینده گفت که کمتر کسی شما را می شناسد و او خندید و گفت که تقریبا هیچ کس من را نمی شناسد.

او اضافه نمود: مشکل از بازار ترجمه ایران نیست. نوبل دوست دارد به این شکل جایزه بدهد؛ به کسانی که نه کسی آن ها را می شناسد و نه آدم های خیلی مهمی هستند. در واقع یک میلیون یورو پول دارند و می گویند که به هر کس دل مان بخواهد، می دهیم. آن قدر افراد بزرگی در دنیای ادبیات وجود دارند که نوبل نگرفته اند که حدوحساب ندارد و در عین حال، آن قدر افرادی هستند که نوبل گرفته اند اما وقتی نگاه می کنیم، می گوییم خدایا این ها کی اند؟ واقعا این نوبل گرفته؟!.

خاکسار به کم اقبالی ترجمه آثار برندگان نوبل ادبیات در سال های اخیر اشاره نمود و گفت: در مواردی مثل لوکلزیو که نوبل گرفت، مترجم ها یک دفعه آغاز به ترجمه آثارش کردند، اما هر کسی کتاب هایش را خواند، گفت که این برای چه نوبل گرفته؟! و بنابراین کتاب هایش اقبالی هم پیدا نکرد.

این مترجم سپس با بیان این که نوبل می خواهد بگوید خیلی عجیب و غریب است، اظهار کرد: مثلا یک دفعه به باب دیلن نوبل می دهند؛ باب دیلن که اصلا خواننده است و یک سری ترانه هم دارد.

پیمان خاکسار گفت که اصلا نمی دانست جایزه نوبل امروز داده می گردد و ادامه داد: تا سال های قبل ممکن بود که این جایزه را پیگیری کنم اما سال جاری حتی پیگیری هم نکردم، چون می دانم چنین وضعی دارد و نمی خواهند روندشان را عوض نمایند.

او در پاسخ به سوالی درمورد استقبال و به نوعی هجوم بعضی مترجمان برای ترجمه آثار برندگان نوبل ادبیات هم گفت: پارسال هم که لوییز گلیک نوبل برد، هیچ کس کارش را ترجمه نکرد، چون می دانستند حتی اگر روی کتاب هم بنویسند: برنده نوبل باز هم تاثیری ندارد. در خصوص سال جاری هم بعید می دانم، چون فقط ما نیستیم که فهمیدیم انتخاب های نوبل خیلی عجیب و غریب و بی منطق است؛ خواننده هم دیگر این را متوجه شده. به نظر من قبلا خواننده وقتی روی جلد کتابی می دید که از برنده نوبل است، این را اعتباری برای کتاب می دید و آن را می خرید. اما مدت هاست که می بینند کتاب برنده نوبل چیزی نیست که توجه شان را جلب کند. به نظر من، سال جاری هم درمورد برنده نوبل این اتفاق نمی افتد. هرچند که ممکن است مترجمان ترجمه نمایند، اما خواننده نمی خواند.

خاکسار در عین حال بیان نمود: البته من در حال حاضر بدون شناخت از نویسنده برنده نوبل 2021 صحبت می کنم، ممکن است نویسنده خیلی خوبی هم باشد، اما بعید می دانم.

او که معتقد است مترجم های ایران آثار مهم دنیا را خوب یا بد ترجمه نموده اند، اظهار کرد: نوبل یک جور لجبازی عجیب و غریب دارد. ادبیات امریکا این همه آدم بزرگ دارد اما به هیچ کدام از آن ها نوبل نمی دهند.

پیمان خاکسار درباره حدس های چند روز گذشته مبنی بر نوبلیست شدن هاروکی موراکامی، نویسنده ژاپنی هم گفت: هیچ وقت به موراکامی نوبل نمی دهند، چون یک نویسنده پرطرفدار، پرفروش و پرخواننده است. این آموزشگاه اصلا به چنین نویسنده ای نوبل نمی دهد. البته ممکن است روزی هم این کار را هم بنمایند. اما مثلا به ادیبان، رمان نویسان و داستان نویسان امریکایی نوبل نمی دهند، اگر بدهند هم به یک خواننده یا شاعر ناشناخته می دهند.

مترجم اتحادیه ابلهان در ادامه بیان نمود: این قدر انتخاب های نوبل ادبیات در سال های اخیر غیرعادی بوده که من دیگر اهمیتی به نوبل نمی دهم. البته ممکن است آن ها هم بگویند به تو اهمیتی نمی دهیم، اما نوبل خیلی وقت است برای من اهمیتی ندارد. حتی اگر سال بعد به نویسنده محبوب من هم جایزه بدهند، باز هم برایم بی اهمیت است، چون اساسا نوبل برای من جایزه بی اهمیتی است؛ نوبل دیگر برای من جایزه مهمی نیست.

او در پاسخ به این که آیا درخصوص سایر جوایز ادبی دنیا هم همین نظر را دارد، گفت: نه، من جایزه من بوکر را دنبال می کنم، چون برای من که ادبیات انگلیسی ترجمه می کنم، من بوکر مجذوب کننده تر است چون زبانی است که می توانم از آن ترجمه کنم. البته تا کنون کتاب برنده من بوکر را ترجمه ننموده ام، اما چهارپنج نامزد آن را ترجمه نموده ام، مثل جزء از کل.

خاکسار در سرانجام اظهار کرد: نوبل بعد از اتفاقات چند سال اخیر، جایزه ای است که خودش را بی اهمیت نموده، چون به نویسندگان یا شاعرانی جایزه می دهد که به هیچ طریقی امکان ندارد کتاب های شان خوانده گردد؛ جایزه ای می گیرند و چند روز بعد هم هیاهوی آن تمام می گردد.