ویپ؛ دشمن بدن و دوست کووید-19! - مجله گیلاسفا

به گزارش خبرنگاران، ویپ ها، ابزارهایی هستند که در شکل ها و اندازه های گوناگون به بازار عرضه می شوند. این ابزارها با باتری کار می نمایند، یک عامل گرم نماینده دارند و محفظه ای را شامل می شوند که مایعی را در بر دارد.

با ابداع ویپ ها و گسترش عرضه آنها، بسیاری از جوانان و نوجوانان به استفاده از آنها روی آورده اند. این ابزارها، با هدف القای حس سیگار یا قلیان کشیدن ابداع شده اند و شرکت های سازنده معمولا تبلیغات گسترده ای در خصوص بی ضرر بودن آنها ارائه می دهند اما پژوهش های بسیاری نشان داده اند که ویپ ها، ابزارهای بی ضرری نیستند و خطرات بسیاری در پی دارند.

ویپ هم نیکوتین دارد

نیکوتین موجود در ویپ، یک ماده اعتیادآور است که در سیگارهای عادی هم وجود دارد. پژوهش اخیر سازمان کنترل و پیشگیری بیماری(CDC) آمریکا نشان می دهد که 99 درصد ویپ های موجود در بازار، نیکوتین دارند. براساس این پژوهش، حتی نمونه های ویپ که با عنوان بدون نیکوتین به فروش می رسند، حاوی نیکوتین هستند.

نیکوتین می تواند به مغز نوجوانان آسیب برساند و قسمت هایی از مغز را تحت تاثیر قرار دهد که توجه، یادگیری و خلق و خو را کنترل می نمایند.

هر بار که حافظه جدیدی شکل می گیرد یا مهارت جدیدی آموخته می گردد، اتصالات قوی تری موسوم به سیناپس (synapse) میان سلول های مغز به وجود می آیند. مغز افراد جوان، سیناپس ها را سریع تر از مغز افراد بزرگسال می سازد. نیکوتین می تواند روش تشکیل سیناپس ها را تغییر دهد.

مصرف نیکوتین در نوجوانی ممکن است به افزایش خطر اعتیاد به مخدرهای گوناگون در آینده منجر گردد و زمینه را برای مصرف انواع مخدرها در آینده فراهم کند.

عناصر مضر

بعضی از انواع ویپ، عناصری را شامل می شوند که در بلندمدت می توانند برای ریه ها مضر باشند. برای نمونه، ممکن است که خوردن بعضی از طعم دهنده های موجود در ویپ، بدون ضرر باشد اما استنشاق آنها خطرناک است و می تواند به ریه ها آسیب برساند.

در بعضی موارد، معیوب بودن باتری بعضی از نمونه ها، به آتش دریافت و انفجار آنها منجر شده و جراحت های جدی را به همراه داشته است. در بعضی از موارد نیز، تنفس، بلعیدن یا جذب مایع موجود در ویپ به درون چشم یا پوست، به مسمومیت منجر شده است. بسیاری از موارد مسمومیت، بچه ها زیر پنج سال را شامل می شوند.

بخار ناشی از ویپ نیز بدون ضرر نیست و می تواند پیامدهای منفی بسیاری برای کاربران خود به همراه داشته باشد زیرا بخار ناشی از ویپ علاوه بر نیکوتین، عناصر مضر زیادی را به همراه دارد که از میان آنها می توان به ذرات فوق العاده ریز که به عمق ریه ها نفوذ می نمایند، طعم دهنده های شیمیایی که عامل بیماری های شدید ریوی هستند، ترکیبات آلی فرار، مواد شیمیایی سرطان زا و فلزات سنگین مانند نیکل، قلع و سرب اشاره نمود. دودی که کاربران ویپ فراوری می نمایند، می تواند هم خود آنها و هم افراد دیگر را در معرض عناصر مضر قرار دهد.

بسیاری از نمونه های ویپ، با طعم های گوناگونی مانند میوه، آب نبات و نعنا به بازار عرضه می شوند. پژوهش ها نشان می دهند که بیشتر جوانانی که کاربر ویپ هستند، مصرف آن را ابتدا با انواع طعم دار شروع می نمایند و همین موضوع، دلیل ادامه یافتن مصرف است. آنالیز های اجرا شده در سال 2020 نیز نشان می دهند که بیشتر جوانان کاربر ویپ، از انواع طعم دار آن استفاده می نمایند و مصرف این ابزار بین جوانان و نوجوانان افزایش یافته است.

ویپ، گزینه مناسبی برای ترک سیگار نیست

تقریبا از هر 10 فرد سیگاری، هفت نفر می گویند که می خواهند سیگار کشیدن را ترک نمایند. ترک سیگار، یکی از بهترین کارهایی است که می توان برای سلامتی انجام داد. سیگار کشیدن، تقریبا به همه اندام های بدن از جمله قلب آسیب می رساند. می توان گفت که یک سوم مرگ های ناشی از بیماری های قلبی، در نتیجه سیگار کشیدن پیش می آیند. اگرچه ویپ ها با هدف یاری کردن به ترک سیگار ارائه شده اند اما ترک کردن سیگار با یاری ویپ نمی تواند ایده کاملا مناسب و ایمنی باشد زیرا اگرچه خطر مصرف ویپ نسبت به سیگار عادی کمتر است اما کاملا ایمن و بی خطر نیست.

براساس شواهد به دست آمده از پژوهشی که در سال 2018 در آمریکا انجام شد، بسیاری از جوانانی که کاربر ویپ هستند، سیگار عادی هم مصرف می نمایند. شواهدی وجود دارند که نشان می دهند جوانانی که از ویپ استفاده می نمایند، بیشتر از دیگران در معرض اعتیاد به سیگار در آینده قرار دارند.

بین سیگار کشیدن و بروز بیماری های قلبی- عروقی و سرطان، ارتباط قوی وجود دارد اما ترک سیگار هر چه زودتر انجام گردد، بدن زودتر می تواند به بازیابی و ترمیم خود بپردازد. بهتر است افراد سیگاری به جای استفاده از ویپ، برای انتخاب برنامه و یا ابزار مناسب ترک سیگار، با پزشک خود مشورت نمایند.

ویپ و مسائل قلبی- عروقی

آنالیز ها حاکی از این هستند که نیکوتین موجود در ویپ به سرعت از ریه ها به جریان خون راه می یابد. راه یافتن نیکوتین به جریان خون، به ترشح هورمون آدرنالین منجر می گردد که ضربان قلب، فشار خون و میزان تنفس را بالا می برد؛ بدین ترتیب، امکان حمله قلبی افزایش می یابد. پژوهش هایی که روی کابران ویپ و مصرف نمایندگان سیگارهای عادی اجرا شده اند، نشان می دهند که مصرف ویپ می تواند به اندازه سیگارهای عادی، احتمال حمله قلبی را افزایش دهد.

پژوهشی که در دانشگاه کانزاس (University of Kansas) آمریکا اجرا شده است، نشان می دهد بزرگسالانی که از ویپ استفاده می نمایند، به صورت قابل توجهی بیش از کسانی که کاربر ویپ یا سیگار عادی نیستند، در معرض خطر حمله قلبی، بیماری سرخرگ کرونری و افسردگی قرار می گیرند. اگرچه شواهد کمی در خصوص ارتباط مصرف ویپ با بیماری های قلبی- عروقی وجود دارد اما شواهد به دست آمده از پژوهش ها، بسیار هشدار دهنده هستند.

این پژوهش نشان داد که خطر حمله قلبی در کاربران ویپ، تا 55 درصد بیشتر از کسانی است که از این ابزار استفاده نمی نمایند. هر چه میزان مصرف بالاتر باشد و دود به صورت عمیق تری استنشاق گردد، احتمال بروز حمله قلبی شدیدتر خواهد بود.

پژوهشگران تاکید دارند که اگرچه احتمال بروز حمله قلبی و بیماری های قلبی- عروقی در کاربران سیگارهای عادی بیشتر است اما بدین معنا نیست که ویپ ها، ایمن هستند و مصرف آنها بدون خطر است. مصرف ویپ، ارتباط قابل توجهی با پیامدهای منفی سلامتی دارد.

تجمع چربی در کبد

پژوهش های اجرا شده روی موش هایی که ویپ مصرف نموده بودند، نشان داد که مصرف ویپ می تواند به تجمع چربی در کبد منجر گردد. پژوهشگران آمریکایی در این پروژه، و گروه از موش ها را با رژیم غذایی یکسان تغذیه کردند اما یک گروه از آنها را در معرض دود و عناصر ناشی از ویپ قرار دادند.

پژوهشگران در مرحله بعد، نمونه های کبد موش ها را جمع آوری کردند و با استفاده از روش توالی یابی آران ای، به آنالیز ژن های کبد پرداختند که تحت تاثیر قرار گرفته بودند. آنها با یاری این روش توانستند شمار قابل توجهی از سلول ها را مورد آنالیز قرار دهند. پژوهشگران در این پروژه، تغییرات ژنتیکی بسیاری را مشاهده کردند که با گسترش چربی در کبد موش هایی که ویپ مصرف نموده بودند، مرتبط بود.

از آنجا که تجمع چربی در کبد، یک پیامد منفی به شمار می رود و عوارض بسیاری را به همراه دارد، می توان گفت که ویپ ها به اندازه ای که برای آنها تبلیغ می گردد، ایمن نیستند.

ویپ به ریه ها آسیب می رساند

این موضوع تقریبا واضح است که مصرف ویپ و یا سیگار عادی می تواند به ریه ها آسیب برساند اما باید اثر آنها بر ریه ها با دقت مورد آنالیز قرار بگیرد. پژوهشگران به مرور زمان، به درک بهتری در خصوص پیامدهای ناشی از مصرف ویپ ها و تاثیر آنها بر ریه رسیده اند.

ریه ها دائما در معرض ویروس ها و باکتری هایی قرار دارند که ما آنها را تنفس می کنیم؛ در نتیجه مهم است که سیستم ایمنی برای پاکسازی آنها به درستی عمل کند اما ویپ ها می توانند به سلول های ایمنی مهمی مانند درشت خوارها و مونوسیت ها که پاتوژن ها را مورد تهاجم خود قرار می دهند، آسیب برسانند. این موضوع، واکنش نشان دادن به عفونت را برای بدن سخت می سازد.

استنشاق عناصر مضر موجود در ویپ که نباید در ریه باشند، می تواند به بروز بسیاری از مسائل ریوی منجر گردد، به بافت های ریه آسیب برساند، سلول های مرده بسیاری را به جا بگذارد و سیستم ایمنی بدن را نیز مختل کند. علاوه بر این اگر لوله ویپ آلوده باشد، باکتری ها مستقیما به بافت ها ریه می رسند و می توانند هر گونه اختلالی را در آنجا به وجود بیاورند.

پژوهش ها نشان می دهند که استنشاق دود ناشی از ویپ می تواند مضر باشد اما این ضرر برای افراد مبتلا به آسم و بیماری های ریوی بیشتر است.

نگرانی دیگری که در این زمینه وجود دارد، بروز سرطان ریه است. اگرچه ویپ ها به عنوان عامل سرطان ریه معرفی و اثبات نشده اند اما باید در نظر داشت که می توانند شمار زیادی از مواد شیمیایی را به ریه ها معرفی نمایند. پس می توان آنها را به عنوان یک عامل خطر در نظر گرفت.

ویپ و کووید-19

با شیوع کووید- 19، رعایت بسیاری از اصول بهداشتی از جمله شست و شوی مداوم دست ها، استفاده از ماسک و حفظ فاصله اجتماعی توصیه می گردد اما یک مورد دیگر که باید به آن توجه داشت، عدم استفاده از ویپ است.

بعضی از پژوهش ها نشان داده اند که استعمال شدید دخانیات می تواند یکی از عوامل افزایش خطر ابتلا به کووید-19 باشد. نتایج این پژوهش ها، ارتباط محکمی را میان استفاده از ویپ و ابتلا به نشانه های کووید-19 نشان داد. استفاده از ویپ می تواند احتمال ابتلا به نشانه های کووید-19 را تا پنج برابر افزایش دهد. اما باید دید که دلیل این موضوع چیست.

ویروس ها نمی توانند بیرون از سلول میزبان تکثیر شوند و برای ورود به سلول باید به یک گیرنده ویژه متصل باشند. هر چه تعداد گیرنده ها در بدن بیشتر باشد، امکان ابتلا به عفونت نیز افزایش می یابد. کروناویروس برای این که قابلیت تکثیر شدن پیدا کند، به گیرنده ای موسوم به ACE-2 متصل می گردد. آنالیز ها نشان می دهند که تعداد گیرنده های ACE-2 در افراد سیگاری افزایش می یابد که بیشتر به خاطر قرار دریافت در معرض نیکوتین است؛ بنابراین به نظر می رسد هنگامی که سلول های ریه در معرض نیکوتین ناشی از ویپ قرار می گیرند، مکانیسم مشابهی فعال می گردد.

پژوهشگران در پروژه دیگری، ارتباط میان مصرف ویپ و افزایش خطر ابتلا به کووید-19 را در جوانان و نوجوان مورد آنالیز قرار دادند و دریافتند که مصرف ویپ می تواند به واسطه آسیب رساندن به ریه ها، احتمال خطر ابتلا به کووید-19 را افزایش دهد.

شاید بسیاری از جوانان فکر نمایند که به خاطر سن خود، در برابر ابتلا به کروناویروس ایمن هستند اما داده های این پژوهش نشان می دهند که این موضوع حداقل در خصوص افرادی که ویپ مصرف می نمایند، درست نیست. از آنجا که عناصر مضر و مواد شیمیایی موجود در ویپ می توانند به بافت ریه آسیب برسانند، احتمال خطر ابتلا به کووید-19 را در کاربران خود افزایش می دهند و سرعت آن را نیز بالا می برند.

دانشمندان هنوز در حال آنالیز اثرات بلندمدت ویپ بر سلامتی هستند. با توجه به شواهد ارائه شده در پژوهش های گوناگون می توان گفت که اگرچه بسیاری از خطرات ناشی از مصرف ویپ کاملا اثبات نشده اند و یا داده های کمی در این مورد وجود دارند اما نمی توان پیامدهای مضر آنها را انکار کرد و نسبت به این گونه هشدارها بی توجهی نشان داد.